Prywatny detektyw posiada konkretne uprawnienia, w obszarze których może się swobodnie i legalnie poruszać. Są one regulowane ustawą o usługach detektywistycznych.
Wiele osób będzie zaskoczonych wynikającymi z ustawy ograniczeniami tego zawodu. Mając w pamięci publikacje książkowe oraz filmy detektywistyczne, ciężko zmienić obraz czającego się w ciemnym mieszkaniu fikcyjnego detektywa. Filmowy detektyw może wszystko, nie ma zasad, przeszkadza policji i w znacznym stopniu ingeruje w życie ludzi zaangażowanych bezpośrednio lub pośrednio w sprawę. A jak to wygląda w rzeczywistości?
Czym zajmują się agencje detektywistyczne?
Na początku warto podkreślić, na czym konkretnie polegają czynności detektywistyczne i w jakim zakresie może prowadzić sprawy swoich klientów detektyw.
Po pierwsze, ma prawo do uzyskiwania, przetwarzania i przekazywania informacji o osobach, przedmiotach i zdarzeniach, realizowanych na podstawie umowy zawartej ze zleceniodawcą. Ma obowiązek działania w zakresach niezastrzeżonych dla organów i instytucji państwowych. Mówiąc prościej, powinien trzymać się warunków umowy z klientem i nie wchodzić w kompetencje policji, wywiadu skarbowego, prokuratury, służb specjalnych. Detektyw najczęściej podejmuje zlecenia dotyczące:
- wykrywania i udowodnienia zdrady
- wykrywania podsłuchów
- poszukiwania osób zaginionych lub ukrywających się
- spraw majątkowych (zebranie dokumentacji i stan faktyczny majątku dłużnika)
- weryfikacji pracowników
- sprawdzania wiarygodności kontrahenta
- wykrywanie cyberprzestępczości
- obserwacje
- poszukiwanie skradzionych dóbr
- przestępstw handlowych
Czy prywatny detektyw może robić wszystko?
Detektyw przede wszystkim musi przestrzegać prawa. Co za tym idzie, musi znać przepisy, w szczególności prawa karnego. Ważną cechą tego zawodu jest poszanowanie praw człowieka, dyskrecja i działanie w zgodzie z kodeksem etyki swojego zawodu.
Tak jak wszyscy, podobnie detektyw nie ma prawa zakładać podsłuchów, urządzeń naprowadzających, wchodzić do mieszkań bez zgody właściciela, czy wykradać informacji niejawnych. Łatwiej by było napisać, jakie działania w tym zawodzie są zabronione, ponieważ jest ich zdecydowanie więcej. Zawód detektywa nie posiada specjalnych przywilejów, ponadto co może zrobić każdy obywatel Polski. Jednak, aby działać skutecznie, musi on posiadać jakiegoś „asa w rękawie”.
- Główny przywilej zawodu detektywa dotyczy możliwości zbierania i przetwarzania danych. Otóż ustawa informuje, że detektyw w ramach swojej działalności nie musi posiadać zgody osoby, której dotyczą zebrane dane, aby móc te dane przetwarzać w zakresie prowadzonej sprawy. To bardzo pomocne narzędzie. Należy jednak pamiętać, że detektyw może uzyskać odmowę ujawnienia danych. Wszystko zależy od sytuacji, siły perswazji i zasięgu bazy kontaktów detektywa prowadzącego sprawę.
- Detektyw ma prawo do niejawnego obserwowania osób w miejscach publicznych i dokumentowania takich obserwacji. Ważne jest jednak, aby odbywało się to w zakresie koniecznym do realizacji celu ustalonego w otrzymanym od klienta zleceniu. W związku z tym detektyw może legalnie śledzić osobę wskazanej przez klienta w przestrzeni publicznej, robić jej zdjęcia oraz nagrywać filmy z jej udziałem.
- Detektywa nie dotyczą przepisy rozporządzenia o ochronie danych osobowych, ale tylko w odniesieniu do prowadzonych spraw.
- Raporty z postępowania śledczego, sporządzane przez detektywa mogą stanowić dowód w postępowaniu sądowym.
Praca detektywa to bardzo odpowiedzialne i stresujące zajęcie. Mogłoby się zdawać, że agencje detektywistyczne mają masę przywilejów, które pozwalają im bez wysiłku rozwiązywać trudne sprawy. Nic bardziej mylnego. Dobre agencje, jak np. agencja detektywistyczna Focus z Poznania, zatrudniają profesjonalistów, posiadających odpowiednie umiejętności i cechy, jak np. spostrzegawczość, inteligencja, umiejętność szybkiego łączenia faktów, odporność na stres, świetna pamięć, czujność, umiejętność bycia niewidzialnym. Należy też pamiętać, że nawet najlepsze narzędzia w rękach amatora mogą zrobić więcej szkody niż pożytku.
